موجب ناامنی بازار نفت و انرژی می‌شود. با این همه، همه چشم‌ها به‌سوی اوپک دوخته شده‌است که در این شرایط چه خواهد کرد؟با محمدعلی خطیبی نماینده ایران در سازمان کشورهای صادرکننده نفت اوپک گفت‌وگو کرده‌ایم.
- قیمت‌های نفت با توجه به روند جاری بازار روبه کاهش است. دلایل این کاهش چیست؟
در نیمه دوم سال‌جاری قیمت‌نفت به دلایل مختلف کاهش یافت. مهم‌ترین دلیل کاهش تقاضا، تغییر روند رشد اقتصادی در جهان است. پیش از این عرضه و تقاضا از شرایط مناسبی برخوردار بود و عوامل غیر‌بنیادی مانند تحولات سیاسی و شرایط جوی موجب افزایش قیمت می‌شد. امروز بازار با کاهش قیمتها روبه‌روست و مشخص نیست که این روند تا چه زمانی ادامه یابد. همه ساله در این فصل تقاضای بنزین قیمت را تقویت می‌کرد ولی امسال به‌دلیل مشکلات اقتصادی در آمریکا این مسئله رخ‌نداد. تقاضا برای سفر کاهش و به‌طور طبیعی مصرف بنزین نیز کاهش یافت. برخی گزارش‌ها میزان کاهش مصرف بنزین در‌آمریکا را در این مدت 2/2درصد اعلام کرده‌اند. مصرف بنزین در آمریکا به‌طور عادی 9 تا10 میلیون بشکه در روز است. این امر موجب کاهش قیمتها شد ولی پیش‌بینی این است که در زمستان تقاضا برای مصرف سوخت بار دیگر بازار را تقویت کند و قیمتها از قوت بیشتری برخوردار شوند. در واقع باوجود اصلاح پیش‌بینی‌های قبلی در مورد میزان مصرف و تاکید‌ها بر‌کاهش مصرف، در زمستان به‌دلیل ضرورت تامین حرارت به‌طور عادی حدود یک تا 5/1 میلیون بشکه تقاضا برای نفت خام را افزایش می‌دهد. بنابراین انتظار این است در زمستان تقاضا کمی تقویت شود. این امر احتمال دارد که از ادامه روند کاهش قیمتها جلوگیری کند.
- تولید برخی اعضای اوپک بیش از سقف تعیین شده‌است. با کاهش قیمت بحث کاهش تولید اعضا مورد توجه قرار گرفته است. آیا کاهش عرضه راهکار مناسبی برای ایجاد تعادل در بازار است؟
بازار باید در حالت تعادل باشد. نه قیمت‌های بالا خوب است و نه قیمت‌های پایین. شرایط با ثبات و بدون نوسان به‌سود تولیدکننده و مصرف‌کننده است. البته زمانی که بازار در تعادل باشد کسی در مورد مازاد تولید سخنی نمی‌گوید ولی اگر قیمتها کاهش یابد بی‌شک باید در این مورد اعلام‌نظر کرد. در‌واقع اوپک از طریق نهادهای مختلفی از جمله کمیته نظارت بر‌بازار که ریاست آن برعهده ایران است بر عرضه و تقاضای نفت نظارت می‌کند. البته مرز قیمتی اوپک برای نظارت بر بازار مشخص نیست. برخی 90 دلار و برخی 70 دلار را برای هر‌بشکه به‌عنوان مرزقیمت مطرح می‌کنند. آنچه مسلم است با توجه به سرمایه‌گذاری‌هایی که برای تولید نفت شده‌است کاهش قیمت به سطح کمتر از 70 دلار قابل پیش‌بینی نیست. برخی شرکت‌های بزرگ نفتی جهان برای تولید نفت بیش از 100دلار برای هر‌بشکه سرمایه‌گذاری کرده‌اند. اگر قیمت از 100 دلار پایین‌تر بیاید این طرح‌ها تعطیل‌می‌شود و با کاهش تولید امنیت بازار به خطر خواهد افتاد. در‌واقع کاهش قیمت در شرایط جاری به کاهش عرضه در آینده منجر می‌شود.
- از دیدگاه شما اعضای اوپک در اجلاس آینده در مورد کاهش تولید تصمیم خواهند گرفت؟
امروز زود است که در مورد اینکه اوپک چه تصمیمی خواهد گرفت، سخن گفت. در عین حال همه عوامل نشان می‌دهد که کاهش قیمت به‌ویژه به‌دلیل اقتصادی‌نبودن سرمایه‌گذاری‌هایی که برای افزایش ظرفیت تولید در نقاط مختلف جهان انجام شده است، عملی نیست ولی طبیعی است که با ادامه کاهش قیمت، احتمال کاهش تولید وجود دارد.
